Beeldende expressie kan een krachtig medium zijn om kinderen toegang te verlenen tot de muzikale syntaxis, zowel op het niveau van het theoretisch-analytische als het praktisch toepasbare.
Terminologisch tekenen: door muziektheoretische concepten te visualiseren leren kinderen - meer dan deze te begrijpen vanuit hun muzikale context – concepten symboliseren waardoor ze inzicht verwerven in hun meervoudige betekenis en universeel karakter.
Tekeningen transformeren: door te abstraheren van eigen tekeningen – wat een temporele lezing kan inhouden of waarbij al dan niet intuïtief kan worden uitgegaan van de act van het tekenen zelf – en er muzikaal betekenis aan te geven, leren kinderen al doende muziek begrijpen als tijdskunst. Muziek wordt dan, veel meer dan een te herinterpreteren materie, een materie om nieuwe dingen uit te laten ontstaan, een creatieve discipline zoals onder meer de plastische kunsten of dans.
De methode bevordert het trans- en interdisciplinair denken en schept ruimte voor een creatieve ontwikkeling op langere termijn.
Bitonaliteit
- Jela (10) -
Jela heeft de combinatie van twee tonaliteiten geïnterpreteerd als het samengaan van twee identiteiten.
Crescendo-accelerando en diminuendo-ritenuto (Lopen)
- Michaël (10) -
Deze tekening kan worden bekeken als een grafische partituur met referenties naar ruimte en tijd.
Opmerkelijk: Michaël heeft het lopen weergegeven via horizontale hoofdlijnen. De energie en het zweten van de loper heeft hij weergegeven via secundaire lijnen en hiermee heeft hij een biologisch proces in beeld gebracht.
Nocturne
- Emma (9), Tara (10) & Katrien (12) -
Verhaal: het is nacht ... een nachtmerrie. Een vleermuis nadert en verdwijnt, hetzelfde gebeurt met een spin en nadien weerom met de vleermuis. De nachtmerrie wordt onderbroken door de middernachtklok en na een stilte gaat ze hevig verder, met vleermuis en spin tegelijk op het toneel. Spin en vleermuis verdwijnen na elkaar, alles ebt weg en de dag breekt aan.
Resulterende muzikale vorm: intro, doorwerking, generale pauze, tutti en coda.
Opmerkelijk: het incorporeren van de tijd heeft geleid tot een gulden snede verhouding. Organisatietalent, een gedeelde psychische beleving en een ‘gezamenlijk oor’ hebben een werkje opgeleverd met een eenheid van structuur, alsof het van één componist is of zoals een gezamenlijke tekening van één hand zou kunnen zijn.
Do
Aan het toetsenbord wordt een speelterrein afgebakend tussen twee octaven, met de centrale do als scheidingslijn. Door de wijze waarop de spelers bewegen (eerst uitdagend met kleine stapjes, dan sluipend en tenslotte stoutmoedig) verschijnt spontaan een structuur met contrapuntische eigenschappen (imitatie, omkering, stretto) en asymmetrie in ritme en frasering. Hier zien we hoe een innerlijk, buitenmuzikaal gebeuren (en virtueel beeld) wordt geprojecteerd via de structuur van het toetsenbord en hoe spelregels worden gekristalliseerd tot de kleinst mogelijke muzikale vorm.
Voetnoot: Een interessante vergelijking is Tara’s werkje Do met Hommage à Bartók van Kurtág (1979). Zowel Tara als Kurtág spelen met de centrale do, werken symmetrisch, brengen een asymmetrische frasering aan en kristalliseren ideeën tot de kleinste vorm. Beide miniatuurtjes komen even enigmatisch over, moesten we de onderliggende gedachte of titel er niet van kennen. Een ander aspect is dat in Do een diatonische toonladder wordt geordend vanuit de spelregels. Bekijken we Kurtágs (1979) Flowers we are, Frail Flowers…. dan zien we hoe een diatonische toonladder wordt geordend vanuit een poëtische beschouwing.
XX Koraal
Speel eens met grote en kleine tertsen in de vorm van een dubbel chiasme.
Voetnoot: Een dubbel chiasme vinden we in Marc groet s’morgens de dingen van Paul van Ostayen
“…dag visserke vis met de pijp, dag visserke vis met de pet
pet en pijp van het visserke vis……..”
Prélude non mesuré 1
- May (48) -
Maak een akkoordschema volgens de functionele harmonie. Speel gebroken akkoorden op en af, alternerend tussen beide handen. Maak een overgang van het ene akkoord naar het andere door middel van een melodische wending. Baken zinnen af met langere notenwaarden, rusten, fermata. Tracht de parlando-rubato stijl te visualiseren in de partituur.
Prélude non mesuré 3
- Uitwerking van Prélude non mesuré 1, J.M. Roels -
Integreer toonaardvreemde akkoorden (of willekeurige tonen) welke je melodisch verwerkt.
Duda
- Jef ( 11) -
voor piano vierhandig
De zigeunermajeurtoonladder wordt benaderd (zware tel) vanuit de zwarte toetsen. De melodie bevat spontaan aangebrachte maatwisselingen. Hierdoor verschuiven de zware tellen tegenover deze van de secondo partij en ontstaat het principe van het kleinste gemene veelvoud.
(onvolledig werk)
(volledig werk)
Voetnoot: Jef heeft heel wat volksdansmuziek gehoord en karakteristieken ervan weten te assimileren. Duda vertoont parallelle eigenschappen met Dudás uit Bartók (1938) en het laatste nummer uit Bartók (1994) waarin volgens Geraedts (1961) een originele Duda-melodie werd opgenomen.
Afgeleide werkvorm: combineer kwinten met de zigeunermajeurtoonladder van D. Inspireer je op Musette BWV Anhang 126 uit Anna Magdalena Bach. Breng een ABA vorm aan met tonica en dominant.
Lentelied
- Emma (16) & Tara (17) -
voor twee piano's (lange termijnontwikkeling)
Gebaseerd op een lied gecreëerd door Emma. De melodie heeft een open karakter en is een samenspel van verschillende modi.
Aemulatio
- Jef (15) & J.M. Roels -
(competitie) voor 2 piano's (lange termijnontwikkeling)
Deze stijloefening werd gezamenlijk en volledig op het gehoor gecreëerd, nadat de leerling voor het eerst een fuga uit Bachs Wohltemperierte Klavier heeft gestudeerd. Technieken die aan bod komen zijn: imitatie, modulatie, transpositie, variatie en augmentatie.
Pentatonisch klokkenspel
- Karolien (9) -
(allereerste compositie)
Herbst Maler
- Karolien (19) -
(lange termijnontwikkeling)
Een klankschildering over de herfst: vergankelijkheid, wiegende takken, dwarrelende blaadjes, weelderig kleurenpalet (verschillende modulaties)